Over pers, Dendermonde en arrogantie

Naar aanleiding van het drama van Dendermonde is er een polemiek ontstaan over de berichtgeving van deze tragedie. In het Nederlandse praatprogramma Pauw & Witteman gaf de Dendermondse burgemeester Piet Buysse al een sneer naar de pers en de manier waarop ze het hele gebeuren coverden. Wat later deed Walter Zinzen er nog een schepje bovenop in een opinieartikel in De Standaard. Zelf kon ik ook mijn mond niet houden op peteraspeslagh.be, al wil ik mij in alle bescheidenheid niet op dezelfde hoogte plaatsen als beide eerder aangehaalde mannen.

Op een nuancering bij het gedrag van de pers volgt een te verwachten represaille. De ene is al zwaarder dan de andere, maar het huidig debat irriteert mij dermate dat ik het woord arrogantie niet wil schuwen. Ik weet dat mijn oordeel over de pers in het algemeen en De Standaard in het bijzonder soms wat streng is, maar als men zichzelf met brio als ongelooflijk interessant marketeert, mét een algemeen hoofdredacteur die met graagte vele goedmenende lui neersabelt, is enige nederigheid op zijn plaats.

Vandaag publiceert de krant twee opinieartikels (hier en hier) waarin persmensen hun eigen gelijk verkondigen. Dat is hun volste recht, maar hun motieven waarmee ze Walter Zinzen pogen te counteren vind ik bijzonder zwak en gaan aan de ganse discussie voorbij.

Zinzen had het vooral over het soort informatie waarmee de berichtgeving buiten alle proporties was gerekt: “De baby-moordenaar was amper gearresteerd of hij stond met naam, toenaam en foto in de krant. Niet één foto, maar verscheidene. Niet klein, maar groot. Met lang haar, hoewel in de begeleidende teksten te lezen stond dat hij zijn haar nu geknipt heeft. Een kniesoor die daarop let. Vergelijk deze praktijk met de in Nederland gangbare. Daar heet de verdachte nog altijd Kim De G. In de meeste kranten zonder foto. Zijn de lezers, kijkers, luisteraars in Nederland daarom minder goed geïnformeerd dan wij? Beseffen onze Belgische redacties dan niet dat de schandpaal niet meer thuis hoort in ons justitieel systeem en dat alleen de rechter straffen mag uitspreken? Denkt niemand aan de gevolgen voor de omgeving van de verdachte? Waarom moeten ook de ouders en andere familieleden van de jonge man gestraft worden? Hiermee slaat hij de nagel op de kop. Wat voor boodschap hebben wij aan die foto? Waarom moeten de ouders meteen openlijk worden gestigmatiseerd? Waarom moet hun huis in beeld komen? Waarom moeten wij weten dat het een ‘gegoede familie’ is? Dit gaat aan de kwestie voorbij.

Eric Goens, directeur informatie bij VTM, repliceert Zinzen dat hij “Wellicht heeft u niets dan intellectualistisch misprijzen voor al die mensen die wél willen geïnformeerd worden over feiten die hen raken tot in het diepste van hun hart, die vragen doen rijzen over de maatschappij waarin zij leven, en die antwoorden willen op al die vragen.” Ik heb last van plaatsvervangende schaamte als ik prominente figuren uit ons medialandschap zich op populistische argumenten moet betrappen. Wij moeten inderdaad worden geïnformeerd, maar dan louter op correcte en relevante informatie. Géén overbodige informatie. Als de journalisten hier geen beredeneerd oordeel over kunnen vellen, dan doen ze hun metier onrecht aan. Punt uit.

In dit geval werden – door haast alle media – hoofdzaken niet van bijzaken onderscheiden. Elk saillant detail had een nieuwswaarde. Dat hiermee levens van onschuldigen – jawel, de ouders en familie van de verdachte – werden geruïneerd doet er blijkbaar niet toe. Die mensen hebben er ook niet voor gekozen dat hun zoon dergelijke wrede feiten zou stellen. Niemand heeft hier iets aan, behalve de media die op die manier onderlinge duels pogen te winnen en hun omzet vergroten. Men doet mee aan de instandhouding van de sensatiecultuur. Daar heeft niet enkel Walter Zinzen geen boodschap aan; élke man of vrouw die het mediaproduct consumeert heeft hier geen zaken mee. Naast vrijheid heeft de pers ook een zekere verantwoordelijkheid. In geen enkel recent ‘drama’ hebben we de pers deze verantwoordelijkheid weten op te nemen. Aasgieren? Burgemeester Buysse zat wellicht niet ver van de waarheid…

Deze discussie is een dovemansgesprek. Beide partijen zijn even onverzoenbaar als de standpunten van Bart De Wever en Olivier Maingain. Feit is dat de pers dezer dagen de marktlogica laat primeren op haar maatschappelijk te vervullen rol. Gelukkig hebben we nog mensen als Walter Zinzen die niet bang zijn om neergesabeld te worden bij het uiten van een kritische noot.