De DDR ligt al weer meer dan twintig jaar achter ons. Voor 1989 stonden steevast twee Duitslanden in de (school)atlassen en dat werd ons in de eerste jaren van de lagere school nog aangeleerd: de Bondsrepubliek Duitsland en de Duitse Democratische Republiek. West-Duitsland versus Oost-Duitsland. Vandaag is die opsplitsing naar de historische atlassen verhuisd. Weg met dat verdeeld Europa en maar goed ook. Toch bekruipt je bij een bezoek aan Oost-Berlijn een vorm van mentale Ostalgie. Niet in het Stadtmitte, maar voorbij de Alexanderplatz. De Karl-Marx-Allee. Daar staan nog échte huizenblokken zoals ze in overal in het voormalige Oostblok werden gebouwd. Sommigen zijn afgebroken, anderen werden gerenoveerd. Zo ook ons hotel: de gasten krijgen er niet zomaar een kamer; je huurt meteen een voormalig appartement. Twee kamers, die toen wellicht nog verder waren onderverdeeld om de kinderen een slaapkamer te geven. Met enkele mensen op vijftig à zestig vierkante meter leven. Dag en nacht, een leven lang. Het moet moeilijk zijn geweest.
Vanuit onze kamer – onze flat – keken we uiteraard uit op andere huizenblokken. Langs de Otto-Braun-Strasse en de Karl-Marx-Allee is nauwelijks iets anders te vinden. Voor ons stond een écht exemplaar. Een origineel stuk. Onze hoogst eigen blokkendoos. Vervallen en verlaten, verloederd en leeg. Of toch niet? ’s Nachts brandde er op de vierde of vijfde verdieping één lamp. Overdag niet. Een conciërge? Onmogelijk. Vandaag is het enkel te betreden op eigen risico.
En toch moet het er een beetje gezellig zijn geweest. Op een muur staat een afbeelding van een kop koffie. Althans, zo lijkt het toch. Warme koffie bovendien. Was het een restaurant of café waar men de dagelijkse sleur wat mocht doorbreken? Konden de inwoners van de Arbeiders- en Boerenstaat hier hun luttele Oostmarken kwijt? We zullen het niet meteen weten. Vast staat dat het gebouw een naam had: Haus der Statistik. De eerste steen werd pas in 1968 gelegd. Twee jaar later was het klaar en nam de Staatliche Zentralverwaltung für Statistik haar intrek. De cijfergegevens van openbare en wellicht minder openbare instellingen werden hier verzameld en bewerkt, klaar om de bureaucratie en het regime van kwantitatief materiaal te voorzien. Op de benedenverdieping kon je producten uit de Sovjetunie kopen. Jawel. Het anonieme huizenblok was dus geen woonblok en bovendien niet zo anoniem.
Wellicht was dit de eerste en de laatste keer dat we het Haus der Statistik hebben gezien. Na de Duitse hereniging bleef het een plaats waar overheidsstatistieken werden verzameld, maar in 2008 – het gebouw was toen nauwelijks veertig jaar oud – verliet de dienst het Haus der Statistik. In tegenstelling tot een aantal andere restanten van de DDR zal onze blokkendoos de renovatie van de Alexanderplatz niet overleven. Het is niet geklasseerd en belandt binnenkort onder de sloophamer. Jammer, maar misschien ook weer niet. Berlijn moet vooruit.
peteraspeslagh.be 
Geef een reactie