L’imagination au pouvoir

<!––>Project Uplace heeft de voorbije maanden danig de gemoederen verhitst, met de toekenning van de milieuvergunning door minister Schauvliege als voorlopig culminatiepunt. Deze beslissing kan op zijn zachtst gezegd niet op een unanieme goedkeuring rekenen. De discussie loopt dwars door de partijgrenzen heen en de diverse belanghebbenden nemen stellingen in langs een de-één-zijn-dood-is-de-ander-zijn-brood-lijn. De sp.a-burgemeester van Machelen, waar het project gelegen zal zijn, kan niet méér pro zijn: in één klap drieduizend arbeidsplaatsen bij en een stevige jaarlijkse spaarpot voor de gemeente. Men is er de (tijdelijke) ravage van de sluiting van Renault-Vilvoorde nog niet vergeten. Zijn collega van Leuven leidt de dans van de tegenstanders: de Leuvense middenstand is, Tobback’s overdrijvingstalent indachtig, met zo’n initiatief de vernieling nabij. Hij wordt daarin bijgetreden door zijn Vilvoordse CD&V-collega. Ze halen het Sint-Niklase voorbeeld aan: een shoppingcentrum aan de rand van de stad jaagde alle klanten uit het centrum weg. Bovendien zou een extra belasting van de nu al dichtgeslibde ring het verkeer helemaal tot stilstand brengen. En dan vergeten we nog het fijn stof-argument. U ziet het: een pittige discussie verovert de dagbladen. De avonturen van de would be-chef-koks, de afgang van Iris, de boeren die een vrouw zoeken en andere horrorverhalen zoeken eventjes de achtergrond op. Goed zo.

Ondertussen kabbelt het dossier stilletjes verder. Er liggen nog voldoende addertjes onder het gras die het ganse project op de helling kunnen zetten. Bij een setback zal de initiatiefnemer wellicht met graagte opnieuw het barre ondernemersklimaat in dit land voor de camera’s in de verf zetten. De man ziet in de investering voor alles uiteraard een mooie winst; voor de besognes van de omwonenden zal hij vast zijn slaap niet laten. Maar toch: telkenmale men in dit land een groot infrastructuurproject probeert te lanceren steigert de goegemeente. Het lijkt onmogelijk geworden om als één blok achter een grote uitdaging te gaan staan. Dat men überhaupt bezwaarschriften kan indienen is een verdienste van onze democratie, maar deze vorm van burgerinspraak staat keer op keer een efficiënte aanleg van nieuwe infrastructuur in de weg. In Antwerpen moesten de werken aan een tramlijn worden gestaakt; een windmolenpark voor de kust moest eventjes on hold worden gezet door een dame die haar zicht op zee dreigde te verliezen. De voltooiing van de Antwerpse ring is een vaudeville van jewelste. Brug of tunnel, tunnel of brug: de Nederlander moet at the end of the day op de meeste efficiënte, milieuvriendelijke en esthetisch verantwoorde manier bij de Franschman raken. Eénmaal de beslissing is genomen gaan we er voor. Maar dat lijkt niet te lukken. Het MAS is zowat de uitzondering die de regel bevestigt.

Enkele maanden geleden werd nog een ander project met bezwaarschriften overladen. De Franse architect en stedenbouwkundige Christian de Portzamparc werkte een masterplan uit om de Wetstraat met enkele tientallen bescheiden wolkenkrabbers te verrijken. De omgeving wordt dan wel geen Manhattan of Chicago, maar de integratie van wonen en werken mét een esthetisch verantwoorde skyline kunnen we alleen maar toejuichen. Het wérkt. Vorige week waren we in Frankfurt: de enige Europese stad met een skyline die naam waardig is door meer dan een dozijn wolkenkrabbers helemaal gerevitaliseerd. Geef Brussel wat Brussel toekomt: een eigen landmark. Het Atomium was een schot in de roos, maar het ding staat er al 54 jaar en is ondertussen enigszins gedateerd. Ga consequent voor een project. Zet alle neuzen in de goede richting en durf vernieuwen of esthetisch choqueren. Het kan een impuls zijn om andere innovatieve projecten te ontwikkelen. Jammer genoeg vrezen we dat ook hier middelmatigheid boven nukkig verzet en eeuwig geweeklaag zal worden verkozen.

Maar goed: we mogen geen appelen met citroenen vergelijken. Uplace is het masterplan van de Portzamparc niet. Het mag echter geen reden zijn om niets te doen en ambitieuze projecten zomaar te torpederen of uit te kleden tot er nog louter een skelet overblijft. Brussel, en bij uitbreiding het ganse land, verdient meer. Neem eens een kijkje in Frankfurt.